Hằng năm cứ vào tháng 4 lịch sử toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta lại tưng bừng kỷ niệm chiến thắng lịch sử 30/4, giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước, ôn lại truyền thống lịch sử hào hùng của dân tộc.
Tiếp nối truyền thống anh hùng vẻ vang trong đấu tranh giải phóng dân tộc, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thành phố Tam Điệp phát huy mạnh mẽ ý chí cách mạng, thần tốc, vĩ đại của Chiến thắng 30/4/1975, cùng đoàn kết vượt qua khó khăn, thử thách, ra sức phấn đấu, thi đua thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Trong những ngày tháng Tư lịch sử, chúng tôi có dịp gặp gỡ, trò chuyện với các cựu chiến binh thuộc Quân khu 5, Quân khu 9 từng tham gia các trận chiến phối hợp với Chiến dịch Hồ Chí Minh để giải phóng Cần Thơ, Vũng Tàu. Ký ức ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí mỗi người lính. Hồi ức ấy luôn là minh chứng sống động, chân thực nhất về một thời lịch sử hào hùng, để thế hệ hôm nay và mai sau mãi khắc ghi.
Sau chiến thắng của quân ta ở chiến dịch Tây Nguyên và giải phóng các tỉnh miền Trung, tháng 4-1975, các binh đoàn chủ lực của ta tiến công Sài Gòn, dinh lũy cuối cùng của chế độ ngụy quyền. Bộ Chính trị Trung ương Đảng khẳng định "Thời cơ chiến lược mới đã đến, ta có điều kiện hoàn thành sớm quyết tâm giải phóng miền Nam và hạ quyết tâm tập trung lực lượng giải phóng xong trước mùa mưa. Lập Bộ chỉ huy chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định và đặt tên cho chiến dịch là chiến dịch Hồ Chí Minh.
Ngày 30-4-1975, các binh đoàn chủ lực đồng loạt tiến công giải phóng Sài Gòn. Cả nước ra quân với tinh thần "đi nhanh đến, đánh nhanh thắng", tư tưởng chỉ đạo là thần tốc, táo bạo, bất ngờ và chắc thắng". Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, quân - dân đồng lòng, đúng 10h45 phút ngày 30/4/1975, xe tăng ta tiến thẳng vào dinh Độc Lập, bắt sống ngụy quyền, tổng thống Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng không điều kiện; 11h30 phút ngày 30/4/1975, lá cờ cách mạng đã tung bay trên nóc phủ tổng thống Ngụy báo hiệu chiến dịch Hồ Chí Minh đã toàn thắng.

Cựu chiến binh Đỗ Trần Anh, tổ 14 phường Trung Sơn.

Chia sẻ niềm vui ngày chiến thắng 49 năm về trước, cựu chiến binh Đỗ Trần Anh, tổ 14 phường Trung Sơn bồi hồi nhớ lại: “Trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, tôi cùng đồng đội ở Sư đoàn 3, Quân khu 5 có nhiệm vụ đánh và khóa đường 19 không cho địch rút lên Tây Nguyên và chạy xuống biển; đánh Phan Giang, phá phòng tuyến thép của ngụy, giải phóng Bà Rịa - Vũng Tàu ngăn cho địch không rút ra biển và từ biển địch theo đường vào chi viện cho Sài Gòn. Trong chiến công vang dội lịch sử của ngày 30-4-1975, cánh quân hướng Đông Nam của chúng tôi đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng vào kết quả chung toàn chiến dịch. Nghe tin Sài Gòn - Gia Định hoàn toàn giải phóng thời khắc đó, trong tôi cảm xúc dâng trào không gì diễn tả được, những hình ảnh người dân ôm chầm lấy nhau, vừa mừng vừa rơi nước mắt hô vang: “Bác Hồ muôn năm”, “miền Nam giải phóng rồi” vẫn còn in đậm trong tâm khảm tôi, bởi để có được những giây phút này phải đánh đổi bằng máu xương của biết bao đồng bào, đồng chí và chiến sỹ…”

Cựu chiến binh Phạm Huy Khôi, tổ dân phố 3 phường Tây Sơn.

Cựu chiến binh Phạm Huy Khôi, tổ dân phố 3 phường Tây Sơn hào hứng nói “Tham gia tiến công giải phóng Cần Thơ, Sư đoàn 4, Quân khu 9 chúng tôi có nhiệm vụ đánh chiếm 35 mục tiêu quan trọng gồm: Sân bay, bến cảng, kho tàng, căn cứ chỉ huy Sư đoàn 21, Bộ tư lệnh Vùng 4 chiến thuật; buộc 4 trung đoàn bộ binh, 3 chi đoàn xe đầu hàng; tiêu diệt, làm bị thương và tan rã hàng ngũ hơn 10.000 tên địch; thu 20.000 súng các loại (có 20 pháo 105mm và 155mm), 40 xe tăng, xe bọc thép, hơn 1.000 xe vận tải, 5 tàu tuần tra, 157 máy bay các loại... Kết quả đó góp phần to lớn đập tan lực lượng địch tại Vùng 4 chiến thuật, phá tan âm mưu co cụm chiến lược của địch ở miền Tây và không cho chúng đưa lực lượng lên ứng cứu Sài Gòn, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.”
Đại thắng mùa xuân 1975 đã đi vào lịch sử nước ta và của thế giới, như một trang sử chói lọi ở những năm 70 của thế kỷ XX, mang tầm quốc tế, tầm thời đại sâu sắc; chứng minh trí tuệ và tài thao lược của Đảng ta trong lãnh đạo và chỉ đạo chiến tranh cách mạng, cũng như chứng minh tinh thần quật khởi của người dân Việt Nam trong đấu tranh chống ngoại xâm. Chiến thắng đã chấm dứt ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc và chế độ phong kiến ở nước ta, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thống nhất đất nước, đồng thời mở ra một kỷ nguyên mới của dân tộc, cả nước cùng tiến lên CNXH. 49 năm qua, tinh thần chiến thắng 30-4 vẫn vẹn nguyên giá trị, mãi trường tồn, bất diệt. Tự hào về quá khứ, chúng ta càng thêm trân quý hiện tại, bởi như Hồ Chủ tịch đã từng nói “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”.
Sau ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, non sông thu về một mối, năm 1982 thị xã Tam Điệp nay là thành phố Tam Điệp được thành lập, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Tam Điệp đã tiếp tục phát huy sức mạnh đại đoàn kết, năng động, sáng tạo, nhanh chóng phục hồi sau chiến tranh và xây dựng, kiến thiết quê hương Tam Điệp. Bằng những quyết sách linh hoạt, thành phố đã huy động được nhiều nguồn lực, khai thác tiềm năng và thế mạnh, từng bước đưa Tam Điệp phát triển lên tầm cao mới, đạt được những thành tựu quan trọng trên tất cả lĩnh vực kinh tế, xã hội và đời sống văn hóa; từng bước hiện thực khát vọng thịnh vượng của một thành phố giàu tiềm năng với bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng.
Kế thừa kết quả 40 năm thành lập đô thị Tam Điệp (Ngày 17/12/1982), trải qua 10 nhiệm kỳ Đại hội, các thế hệ người dân Đồng Giao-Tam Điệp đã chung tay nỗ lực đưa vùng đất khó trở thành đô thị năng động và hiện đại. Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố đã luôn bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của TW, của tỉnh, cụ thể hóa các chủ trương đường lối vào điều kiện thực tế của địa phương vì vậy Tam Điệp đã có sự đổi thay vượt bậc. Không gian đô thị được mở rộng, thành lập thêm 03 phường mới, nâng tổng số đơn vị hành chính lên 9 đơn vị (6 phường, 3 xã); công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch được quan tâm thực hiện, có tầm nhìn xa; hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư, nâng cấp, đưa Tam Điệp từ đô thị loại IV lên đô thị loại III; từ thị xã trở thành thành phố (năm 2015)
Kinh tế tiếp tục tăng trưởng. Doanh thu công nghiệp năm 2023 đạt 10.085 tỷ đồng, tăng 4,7% so với cùng kỳ năm 2022; Quý I/ 2024 đạt 2.263,7 tỷ đồng, tăng 7,7% so với cùng kỳ năm 2023. Tổng mức bán lẻ hàng hoá (năm 2023) đạt 5.171 tỷ đồng, tăng 11,3% so với cùng kỳ năm 2022. Năm 2023,  tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn 339.787 triệu đồng, đạt 129,5% so với dự toán không bao gồm khu đấu giá đặc thù ngân sách tỉnh. Đến ngày 31/3/2024, tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn 137.288 triệu đồng, đạt 26% so với dự toán tỉnh giao, 23% so với dự toán HĐND thành phố giao, bằng 324 % so với cùng kỳ năm 2023.
Sản xuất nông nghiệp phát triển ổn định. Giá trị sản xuất trên 1ha đất canh tác năm 2023 ước đạt 180,7 triệu đồng, cao hơn mức bình quân chung toàn tỉnh 25,7 triệu đồng. Đến nay, toàn thành phố có 30 sản phẩm OCOP, là đơn vị dẫn đầu tỉnh về số lượng sản phẩm OCOP. Xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu được tập trung chỉ đạo, xã Yên Sơn đã được UBND tỉnh công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao.
Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phát triển, được đầu tư ngày càng đồng bộ theo hướng hiện đại. Các dự án đầu tư thi công theo tiến độ cấp vốn không làm phát sinh nợ XDCB. Công tác GPMB thực hiện các dự án được tập trung chỉ đạo quyết liệt với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt các dự án trọng điểm Quốc gia, của tỉnh đảm bảo bàn giao mặt bằng thi công theo kế hoạch; Tập trung chỉ đạo giải quyết các tồn tại trong lĩnh vực đất đai.
Các hoạt động văn hóa - xã hội được duy trì và phát triển; các thiết chế văn hóa được quan tâm đầu tư nâng cấp. Thành phố đã đầu tư 10 tỷ đồng cải tạo, nâng cấp công viên trung tâm; đầu tư 29,8 tỷ đồng cải tạo, xây mới, nâng cấp tổ hợp Thư viện - Bảo tàng thành phố; đầu tư 14,699 tỷ đồng cải tạo, nâng cấp Nghĩa trang liệt sỹ thành phố; đã phê duyệt dự án đầu tư cải tạo, nâng cấp công viên Trung Sơn với số vốn 14,8 tỷ đồng; đang tích cực triển khai Dự án xây dựng nhà thi đấu đa năng thành phố. Đến nay, thành phố đã hỗ trợ gần 4 tỷ đồng (trong gói hơn 6 tỷ đồng) đầu tư xây mới, sửa chữa nâng cấp 39 nhà văn hóa thôn tổ dân phố (thực hiện theo Nghị quyết 39 của HĐND thành phố). Năm 2023, toàn thành phố có 97,5% khu dân cư đạt khu dân cư văn hóa; 100% trường học, trạm y tế đạt chuẩn quốc gia, 100% các khu dân cư có nhà văn hóa, tỷ lệ bao phủ BHYT toàn dân đạt 95,6%.
Anh sinh xã hội được đảm bảo, tỷ lệ hộ nghèo theo tiêu chí đa chiều giảm xuống còn 0,45%, đời sống nhân dân được nâng lên. Hiện nay thành phố có 05 cán bộ lão thành cách mạng, 02 cán bộ tiền khởi nghĩa, 01 mẹ việt nam anh hùng, 453 thương binh, 228 bệnh binh, 140 người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học; 93 người trợ cấp tuất hàng tháng, 01 người có công giúp đỡ cách mạng, 08 tù đày, 321 gia đình thờ cúng liệt sỹ, các đối tượng khác 291 người đều được thành phố quan tâm chi trả chế độ chính sách đảm bảo đúng, đủ, kịp thời.
Thân nhân liệt sỹ Nguyễn Đình Tạo cho biết “Theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc anh trai tôi tình nguyện lên đường nhập ngũ tham gia quân đội tại đơn vị C1-D4-E95- F325, chiến trường Quảng Trị để được trực tiếp cầm súng chiến đấu, góp phần vào cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm bảo vệ Tổ quốc. Trong một trận đánh ác liệt, không cân sức với kẻ thù anh tôi đã anh dũng hy sinh vào ngày 17/01/1973 khi tuổi đời vừa mới tròn 19. Tôi rất cảm ơn sự quan tâm của thành phố và địa phương trong suốt thời gian qua đã quan tâm tới các gia đình chính sách như chúng tôi. Đặc biệt là sau 51 năm nằm lại mảnh đất Quảng Trị, vừa qua hài cốt của anh trai tôi đã được đưa về an nghỉ tại Nghĩa trang liệt sỹ thành phố, về với đất mẹ, theo nguyện vọng của gia đình”.
Quốc phòng, quân sự địa phương được tăng cường, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Nhiệm vụ xây dựng hệ thống chính trị tiếp tục được chú trọng; kỷ cương, kỷ luật công vụ có sự chuyển biến tích cực; trách nhiệm người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể các cấp từ thành phố đến phường, xã từng bước được nâng cao. Niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền được nâng lên; đời sống nhân dân không ngừng cải thiện; khối đại đoàn kết toàn dân được củng cố vững chắc. Tam Điệp hôm nay đã trở thành vùng kinh tế động lực phía Nam của tỉnh, đang từng bước chuyển mình vươn lên trở thành một đô thị năng động, đông vui, sầm uất, là địa chỉ tin cậy, hấp dẫn bạn bè trong nước và quốc tế đến đầu tư phát triển.
Thế hệ trẻ hôm nay mãi tự hào và biết ơn sự hy sinh to lớn của các thế hệ cha anh đã chiến đấu anh dũng vì độc lập tự do và thống nhất Tổ quốc; càng thêm tự hào, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, công cuộc đổi mới đất nước do Đảng lãnh đạo và nguyện sống xứng đáng với sự hy sinh cao cả của các thế hệ đi trước.

Em Vũ Lê Ngọc Linh, học sinh lớp 10G, Trường THPT Nguyễn Huệ cho biết “Chúng em được sinh ra và lớn lên khi đất nước đã hoà bình, nhưng qua những tranh sách lịch sử hào hùng của dân tộc, được xem những thước phim tài liệu về chiến tranh và nghe những câu chuyện thời chiến từ thế hệ ông, bà và em luôn tự hào, trân trọng, biết ơn  công lao của lớp người đi trước đã dành trọn thanh xuân, thậm chí cả cuộc đời để phụng sự sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc làm nên dấu ấn chiến thắng ngày 30/4/1975.  Là một học sinh  đang còn ngồi trên ghế nhà trường, bản thân em luôn tự hứa sẽ không ngừng cố gắng thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm người đoàn viên, học tập và tu dưỡng, rèn luyện thật tốt để trở thành một công dân tốt, phát huy sức trẻ tiếp tục chung  tay dựng xây quê hương đất nước giàu đẹp”.
Kỷ niệm 49 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024), Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thành phố Tam Điệp vui với niềm vui chung của muôn triệu người dân nước Việt, tự hào với những thành tựu đã đạt được. Tinh thần bất diệt của chiến thắng lịch sử ngày 30-4 cũng chính là động lực, khơi dậy khát vọng để mỗi cán bộ, đảng viên, người dân thành phố nỗ lực, đoàn kết hơn nữa, chung sức đồng lòng xây dựng Tam Điệp phát triển hơn, giàu mạnh hơn trong tương lai.                                                                                           Kim Dung